Праўда пра Чарнобыльскую трагедыю, якую трэба ведаць і нельга забываць.
Аляксей Крывашэін праслужыў у Чарнобыльскай зоне два тэрміны. Палкоўнік ваеннай контрразведкі КДБ, ён без ваганняў выконваў свой абавязак. Маўчаць пра тое, што адбывалася тады «за кулісамі» ліквідацыі наступстваў Чарнобыльскай катастрофы, цяпер ужо немагчыма.
Як беларусы насамрэч сталі «чарнобыльцамі» — пра гэта дэталёва і падрабязна напісана ва ўспамінах Аляксея Крывашэіна.
"Дзяслоў" 2 (75) '15. Сакавік—красавік 2015. Літаратурны часопіс.
"Дзеяслоў" № 75 прапануе нізку апавяданняў Віктара Казько, прымеркаваную да юбілею пісьменніка; вершы Чарльза Букоўскага, пераствораныя Ганнай Комар; драму Станіслава Пшыбышэўскага ў перакладзе Лявона Баршчэўскага з паслямовай Пятра Васючэнкі. Апошняя публікацыя Уладзіміра Содаля рыхтавалася пры жыцці аўтара, але выйшла, на жаль, ужо in memoriam.
У 71-м нумары літаратурна-мастацкага часопіса “Дзеяслоў” — раннія вершы Таццяны Сапач, якія ўпершыню прадстаўлены ўвазе чытачоў. Публікацыя прымеркаваная да Дня памяці паэткі, што традыцыйна праводзіцца 26 жніўня на яе малой радзіме, у вёсцы Маркава.
Перадкалядны нумар часопіса "Дзеяслоў" багаты на глыбокія тэксты і вядомыя імёны. У свежым выданні — новыя вершы Уладзіміра Някляева і Змітра Вішнёва, проза Алеся Пашкевіча і Андрэя Федарэнкі. Таксама вашай увазе — пераклады, літаратуразнаўчыя і гістарычныя даследаванні, мемуары.
Беларускі драматург і тэатразнаўца Францішак Аляхновіч першым у сусветнай літаратуры, за чвэрць стагоддзя да Аляксандра Салжаніцына, апісаў жахі бальшавіцкага ГУЛАГу. Яго твор "У капцюрох ГПУ", упершыню апублiкаваны ў 1934 годзе, яшчэ ў даваенны час быў перакладзены на асноўныя еўрапейскія мовы.
Падзеі ў другім рамане Алеся Аркуша "Мясцовы час" адбываюцца на Полаччыне прыканцы 80-х -пачатку 90-х гадоў. Наваполацкае літаратурнае аб’яднаньне "Крыніцы", рок-гурт "Мясцовы час", Таварыства Вольных Літаратараў - знакавыя культурніцкія зьявы Полаччыны канца XX ст., зь якімі аўтар быў зьвязаны.
"Імёны Свабоды" – гэта 300 гістарычных партрэтаў герояў беларускай свабоды XVIII – XXI стагодзьдзяў. Кніга можа служыць дапаможнікам для напісаньня раманаў, здыманьня фільмаў, абароны дысэртацыяў, зьмены назваў плошчаў ды інш.
"Пакуль ляціць страла" – гэта сто адказаў пісьменьніка на пытаньні чытачоў падчас сустрэчаў у бібліятэках і каля вогнішчаў, выступаў на кватэрах і ва ўнівэрсытэтах.
Кніга «Мост святога Францішка» — своеасаблівы працяг папярэдняй кнігі Дануты Бічэль «Хадзі на мой голас». У новай кнізе аўтар апавядае пра людзей духоўна прыгожых, якія жылі для саміх сябе, для сваіх блізкіх і для Радзімы, — у тым сэнсе, як яны разумеюць паняцце Радзімы. Апавядае пра каханне і сяброўства...
Гэта зборнік невядомых твораў Васіля Быкава не ў звычайным разуменні — гэта першае цалкам архіўнае выданне народнага пісьменніка Беларусі, куды ўвайшлі яго раннія творы, напісаныя больш паўстагоддзя таму, што ніколі дасюль не друкаваліся: аповесць, апавяданне, прыпавесці, кінасцэнарый па аповесці «Сотнікаў», а таксама незавершаная аўтабіяграфія.
У гэтым выданні хрэстаматыйная аповесць Васіля Быкава «Ліквідацыя» («Сотнікаў») упершыню друкуецца з узнаўленнем усіх купюр, без цэнзуры. Другая частка кнігі апавядае пра гісторыю стварэння, публікацый і крытыкі аповесці. У «Каментарыях» разглядаюцца тэксталагічныя разыходжанні паміж рознымі публікацыямі твора.
Дзясяты том Поўнага збору твораў Васіля Быкава склалі аўтабіяграфічныя дыялогі з Алесем Адамовічам «Маладыя гады» (1985, 2001), а таксама выбраная публіцыстыка 1957 — 1980 гг.: артыкулы, эсэ, прадмовы, інтэрв’ю, гутаркі, аўтабіяграфіі, выступленні.
Кніга апавяданняў "Шэптам" Віталя Воранава, інспіраваная паганскай традыцыяй, народнай медыцынай і шаптунствам беларускага Палесся і Падляшша.
Зборнік 18 тэкстаў заснаваны на матар’ялах сабраных падчас экспедыцыі па рэгіёне беларуска-польскага памежжа.
Кніга выйшла па-беларуску і ў перакладзе Манікі Уранэк на польскую мову.
“Я адчуваю, што павінна служыць ісціне – навуцы, і пракладаць новы шлях жанчынам”, - гэтыя словы былі дэвізам кароткага, але вельмі зьмястоўнага жыцця Соф’і Кавалеўскай.
Кніга прысвечаная 110-м угодкам з дня нараджэння першага прэзідэнта паваеннай Рады БНР Міколы Абрамчыка (1903—1970). Змест выдання складаюць матэрыялы, звязаныя з дзейнасцю арганізацыі: пратаколы, дакументы, ліставанне, бібліяграфія, хроніка, біяграфічныя нарысы асобных дзеячаў. У гістарычным нарысе зробленая спроба асэнсавання асноўных напрамкаў гісторыі Рады БНР першых паваенных дзесяцігоддзяў.
Кніга "Рада БНР (1970-1982): Падзеі і дакументы" (23-я ў серыі "Бібліятэка Бацькаўшчыны") прысвечана беларускаму дзяржаўнаму прадстаўніцтву ў выгнанні часоў кіравання Вінцэнта Жук-Грышкевіча (1903—1988). Гэта храналагічны і зместавы працяг папярэдняга выдання "Рада БНР (1947-1970): Падзеі. Дакументы. Асобы" (Мінск, 2013). У кнізе пададзены пратаколы і дакументы з дзейнасці Рады БНР 1970 — пачатку 1980-х гг., ліставанне найбольш значных дзеячаў, бібліяграфія, хроніка. Гістарычны нарыс адлюстроўвае асноўныя кірункі і праблемы дзейнасці беларускага дзяржаўнага прадстаўніцтва на эміграцыі.
Кніга ўяўляе з сябе першую спробу рэпрэзентацыі матэрыялаў эміграцыйнай дзейнасці Рады БНР.
Кніга прысвечана жыццю і дзейнасці выдатных дзеячаў беларускага нацыянальнага руху ХХ стагоддзя братоў Гарэцкіх: Максіма Іванавіча – класіка беларускай літаратуры, літаратуразнаўцы, крытыка, рэдактара-выдаўца, мовазнаўца, фалькларыста, педагога, публіцыста, грамадскага дзеяча; Гаўрылы Іванавіча – аднаго з заснавальнікаў Беларускай акадэміі навук, вядомага эканаміста, дэмографа, геолага, географа, археолага, грамадскага дзеяча.
Кніга прысвечана жыццю і вялікаму пачуццю кахання Гаўрылы Гарэцкага (вядомага беларускага эканаміста, дэмографа, геолага, географа, археолага, грамадскага дзеяча, акадэміка Акадэміі навук Беларусі) і яго жонкі Ларысы Парфяновіч-Гарэцкай, што асвятляецца галоўным чынам праз іх багатае ліставанне. Лісты падаюцца з захаваннем граматычных і арфаграфічных асаблівасцяў арыгіналаў.
У сакавіку 1940 года дваццаціаднагадовы паляк, былы студэнт Варшаўскай Палітэхнікі Густаў Герлінг-Грудзінскі, актывіст і суарганізатар падпольнай незалежніцкай групы, на шляху з Львова ў Літву быў арыштаваны НКВД як «германскі шпіён» і атрымаў пяць гадоў канцлагера. У студзені 1942 пасля аб'явы сухой галадоўкі яму ўдалося дамагчыся амністыі (паводле Дамовы Сікорскага - Майскага) і выйсці на волю.
Паміж гэтым - голад, зьнясільваючая праца, мароз і людзі-зьвяры. Пра гэта, то бок пра два гады жыцця ў савецкім канцлагеры пад Архангельскам ён і напісаў кнігу «Іншы сьвет: савецкія зацемкі».
Кніга распавядае пра жыцьцё і дзейнасьць аднаго зь лідэраў пасьляваеннай эміграцыі ў Канадзе – Аляксея Грыцука. Тут зьмешчаныя ўспаміны жонкі Вольгі Грыцук, якія паказваюць натуру і лёс чалавека, што апынуўся на чужыне, але ня зрокся сваёй беларускасьці; а таксама ўспаміны людзей, якія асабіста ведалі Алеся Грыцука.
Зборнік склалі аўтабіяграфіі пяцідзесяці чатырох творцаў слова, якія распавядаюць пра мясціны, дзе нарадзіліся, выхоўваліся і вучыліся; пра жыццёвыя і працоўныя дарогі, на якіх сустрэлася багата добрых людзей і сяброў; пра літаратурныя сцежкі і шляхі, якія прывялі іх да зорных вяршыняў.
Кніга гутарак журналіста і літаратара Юрася Залоскі з народным пісьменнікам Беларусі Васілём Быкавым: гутарак пра мінулае, сучаснае і будучае, пра беларускую і сусветную літаратуры, уласную творчасць і працу калегаў, палітычныя перыпетыі 90-х гадоў, пра рэлігію і камуністычную спадчыну, пра сяброў, ворагаў і прэзідэнтаў...
